Świece dekoracyjne stanowią obowiązkowy element wystroju świątecznego stołu. Te cienkie i długie umieszcza się w specjalnych świecznikach. Wielbiciele łączenia starego z nowym z pewnością znajdą sposób, jak wykorzystać stare świeczniki do całkiem nowoczesnych aranżacji świątecznego stołu.
Świeczniki stanowią dość obszerną część dawnej sztuki użytkowej – oprócz walorów funkcjonalnych miały również zdobniczy charakter. Ich wartość jako przedmiotu dekoracyjnego doceniamy również dzisiaj. Świąteczny stół jest doskonałym miejscem, by stare świeczniki zajaśniały nowym blaskiem.
Świeczniki – użytkowe przedmioty z historią
Dzieje świeczników sięgają kilkunastu stuleci przed naszą erą i przez wieki były niezastąpionym przedmiotem codziennego użytku. Choć w czasach Imperium Rzymskiego świeczniki były zastępowane lampkami oliwnymi, to jednak w średniowieczu, wraz ze wzrostem produkcji świec, odzyskały popularność, która nieprzerwanie trwała aż do końca XIX wieku, kiedy to rozpowszechniło się oświetlenie naftowe, a następnie elektryczne. Użytkowy charakter świeczników zaważył na ich konstrukcji. Przeważnie świece mocuje się w miseczce, czasami dodatkowo wyposażonej w kolec, na który nabija się podstawę świecy. Nadanie świecznikom dekoracyjnych walorów umożliwiały materiały, z jakich je wykonywano – lwią część stanowiły materiały niepalne, przede wszystkim metale, takie jak mosiądz, miedź, brąz, cyna, ale także porcelana, szkło i fajans. Materiały te w połączeniu z formą zgodną z kanonami danego okresu kierunku w sztuce, a czasami podyktowaną względami religijnymi pozwoliły na uzyskanie przedmiotów o efektownym wyglądzie. Świeczniki dla jednej świecy to lichtarze, wieloramienne to kandelabry – te najbardziej rozbudowane mogą pomieścić nawet kilkanaście świec.
Kulturowe formy świeczników
Historia sztuki użytkowej wykształciła wiele form świeczników począwszy od ściśle związanego z tradycją judaistyczną menory poprzez modele charakterystyczne dla poszczególnych epok i kierunków w sztuce. Świecznik siedmioramienny symbolizujący krzew gorejący, który Mojżesz ujrzał na górze Synaj, nazywany jest menorą. Pierwsza menora według tradycji została wykonana według instrukcji Mojżesza ze złota i umieszczano ją przed Arką Przymierza, początkowo w Przybytku, a następnie w Świątyni Jerozolimskiej. Formą obecności tej formy świecznika jest włączenie go w nadal żywą wśród wyznawców judaizmu tradycję obchodzenia święta Chanuki upamiętniającego ponowne poświęcenie świątyni Jerozolimskiej w roku 165 p.n.e. – stąd funkcjonująca nazwa świecznika chanukowego – świecznika dziewięcioramiennego.
Świeczniki związane są również z obrzędami kościoła katolickiego oraz innych wyznań chrześcijańskich. Charakter liturgiczny miały przede wszystkim lichtarze. Najbardziej efektowne są renesansowe i barokowe – mają solidne mocno rozbudowane podstawy – prym wiodą motywy roślinne tworzące podstawy w formie nóżek. Kandelabry rokokowe charakteryzowały się trzonami w kształcie postaci lub plastycznie uformowanej rośliny, a w pierwszej połowie XIX wieku kariatydy trzymającej nastawę w uniesionych rękach.
Świecznik na nowoczesny stół
Stare świeczniki, szczególnie te wykonane z metalu doskonale komponują się ze świątecznymi dekoracjami i elegancką zastawą – zielonymi gałązkami, porcelaną, szkłem, naturalnymi tkaninami. Uświetnią każdą aranżacje, dodają jej szyku i elegancji.
autor tekstu: Hania