Uwielbiamy herbatę i kawę, ale czy zwracamy uwagę w czym te wyśmienite napoje pijemy? Jakich naczyń używamy na co dzień, a jakimi podejmujemy naszych gości? Co lubimy najbardziej: fajansowe kubki, porcelanowe filiżanki czy zwykłe szklanki?
Gdy przychodzą chłodne dni, coraz więcej czasu spędzamy w domach. Również ośrodek życia społecznego przenosi się do naszych wnętrz – zamiast na luźnego grilla zapraszamy przyjaciół na kawę lub herbatę i ciastko. Temat stołowej zastawy staje się bardziej znaczący niż w sezonie letnim, kiedy było nam wszystko jedno, bo piliśmy zimne napoje w szklankach, grzejąc się w słońcu. Kubki i filiżanki wykonane są z różnych materiałów, najbardziej znane z nich to porcelana, porcelit, fajans, a także szkło. Co obecnie oferują nam producenci i czego należy unikać podczas zakupów? Czym się różnią między sobą oraz co warto wiedzieć o tych materiałach? Jak skompletować domową zastawę herbacianą i kawową?
Porcelana, czyli coś dla estetów i smakoszy sztuki
Wszystkim znana porcelana jest to rodzaj białej, przeświecającej ceramiki wysokiej jakości. Jest wytwarzana z mieszanki glinki kaolinowej ze skaleniem i kwarcem poprzez wypalanie uformowanych wyrobów w temperaturze od 920-980°C (wyroby nieszkliwione, tzw. biskwit) aż do 1280-1460°C (wyroby szkliwione). Dzięki swoim właściwościom: niskiej nasiąkliwości, dużej wytrzymałości mechanicznej oraz wysokiej odporności na działanie czynników chemicznych i nieprzepuszczalności dla cieczy i gazów, stała się jednym z najczęściej wykorzystywanych materiałów przy wyrobie naczyń. Im jest cieńsza, tym droższa, im mniej szara, tym jej jakość jest wyższa. Zazwyczaj ta wykonana ręcznie jest cieńsza i bardziej przepuszcza światło, większość produkcji jest jednak maszynowa, dlatego z cieniutkimi wyrobami porcelanowymi spotykamy się rzadziej. Uderzona nożem powinna wydawać dźwięczny odgłos, w odróżnieniu od głuchego odgłosu fajansu.
Obecnie rynek oferuje nam bogactwo możliwości i nawet świat porcelany stoi otworem przed osobami o mniejszych zasobach portfela – są niedrogie wyroby porcelanowe produkcji chińskiej, można też kupić dość tanio polską porcelanę pochodzącą ze współczesnej, masowej produkcji. Porcelanową filiżankę dobrej jakości można kupić już od kilkunastu złotych. Dobrym pomysłem dla wielbicieli starej porcelany są odwiedziny na targach staroci czy też poszukanie pięknych egzemplarzy za nieduże pieniądze na allegro, olx czy innych formach internetowych sprzedaży z drugiej ręki czy też profesjonalnych antykwariatów.
Porcelit, czyli młodszy brat porcelany
Jest to rodzaj białej lub kremowej, szkliwionej, nieprześwitującej ceramiki. Sposób wytwarzania jest podobny do porcelany, lecz najczęściej z surowców o gorszej jakości. Uformowane wyroby poddaje się wypalaniu w wysokiej temperaturze w celu osiągnięcia zamierzonej nieprzesiąkliwości, wytrzymałości i twardości. Zwykle jest używany jako materiał do produkcji m.in. sanitariatów, jednak wiele naczyń wykorzystuje porcelit jako główny surowiec. Zazwyczaj kubki wykonane z porcelitu mają grubsze ścianki i nieco szarawy odcień koloru białego, często barwione na wyraziste, mocno nasycone kolory. Powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na to, czy materiał nie jest porowaty – im mniej, tym bardziej wytrzymałe naczynie. Powinniśmy unikać również wyrobów o grubej ściance, które są lekkie – to oznaka niedopalenia i takie wyroby mogą szybciej ulegać mechanicznym urazom, takim jak pęknięcia czy szczerbienia.
Współczesny fajans
Jest to materiał przypominający porcelanę. Do jego produkcji używa się tych samych surowców co do porcelitu czy porcelany, ale kaolin jest gorszej jakości. Produkty wypalane są w temperaturze 1000oC i nie są tak wytrzymałe jak porcelana – charakteryzuje je większa kruchość i nasiąkliwość, dlatego też wyroby z fajansu często są grubsze. Pokrywa się je nieprzezroczystym szkliwem, żeby nadać wyrobom lepszy wygląd. Naczynia z fajansu z czasem mogą ulec uszkodzeniu – najczęściej są to tzw. pęknięcia włosowate. Kubek czy filiżanka oplata się wtedy siatką drobnych pęknięć – można ich używać, ale estetyka takiego naczynia jest zaburzona.
Kasia J.